Staj ve Çıraklık Sigortası Nedir? Emekliliğe Etkisi Var mı?

Staj ve çıraklık sigortası nedir? Türkiye’de genç yaşta meslek öğrenmek amacıyla staj veya çıraklık programlarına katılan milyonlarca kişi, ileride emeklilik hakları açısından bu sürelerin sayılıp sayılmadığını merak ediyor. Özellikle 1986 yılından itibaren yapılan staj sigorta girişleri, birçok kişi tarafından emeklilik başlangıcı zannedilebiliyor. Ancak durum göründüğü kadar basit değildir.

Bu makalede staj ve çıraklık sigortasının emeklilikle ilişkisi, başlangıç sayılıp sayılmadığı, borçlanma hakları ve doğum borçlanması gibi konular detaylı olarak ele alınmıştır.

✅ 1. Staj ve Çıraklık Sigortası Nedir?

Staj sigortası, öğrencilerin mesleki eğitim kapsamında işyerlerinde kısa süreli olarak çalışması durumunda yapılan ve yalnızca iş kazası ve meslek hastalığı primlerinin yatırıldığı bir sigorta türüdür.

Çıraklık eğitimi ise meslek edinme amacıyla MEB onaylı merkezlerde yapılan uygulamalı eğitimdir. Bu süreçte kişilere kısmi sigorta yapılır fakat yaşlılık, malullük ve ölüm primi yatırılmaz.

➡ Bu nedenle staj sigortası tam kapsamlı bir çalışma sigortası değildir ve emeklilik başlangıcı olarak kabul edilmez.

✅ 2. Staj Sigortası Emekliliğe Başlangıç Sayılır mı?

Hayır. Mevcut yasalara göre staj ve çıraklık sigortası emeklilik başlangıcı olarak değerlendirilmez. Çünkü sadece kısa vadeli primler yatırılmıştır.

Örnek:
1998’de staj sigortası yapılmış ancak ilk uzun vadeli primi 2005’te ödenmiş bir kişinin emeklilik başlangıcı 2005 kabul edilir.

Bu konu özellikle EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) kapsamında sıkça gündeme gelmiştir. Ancak staj tarihi EYT başlangıcı olarak kabul edilmez.

✅ 3. 2008 Öncesi ve Sonrası Farkı

2008 öncesi sigorta sistemi ile 2008 sonrası sistem arasında büyük farklar vardır.
2008’den sonra prim günü ve yaş şartı sisteme dahil edilmiştir.

➡ Staj sigortası, 2008 öncesi veya sonrası fark etmeksizin, emeklilik başlangıcı olarak geçerli değildir.

✅ 4. Stajdan Sonra Doğum Borçlanması Yapılabilir mi?

Kadın sigortalılar için önemli bir avantaj vardır.

✅ Staj tarihinden sonra gerçekleşen doğumlar için doğum borçlanması yapılabilir.
Örneğin 1999’da staj kaydı olan bir kadın, 2001’de doğum yaptıysa bu doğum için borçlanma hakkı vardır.

Ancak bu durum:
❌ Emeklilik yaşını veya başlangıcını geriye çekmez.
✅ Sadece prim günü kazandırır.

Erkeklerde ise askerlik borçlanması, staj tarihine göre değil, gerçek sigorta başlangıcına göre değerlendirilir.

✅ 5. Staj Süreleri Geriye Dönük Borçlanılabilir mi?

Mevzuata göre şu anda:
❌ Staj sigortası süreleri borçlanılamaz.
❌ Bu süreler primi ödenmiş sayılmaz.
✅ Ancak ileride yasa değişimi beklentisi vardır.

✅ 6. Çıraklık Sigortası ile EYT Olunur mu?

Hayır. EYT hesaplamasında esas alınan tarih, uzun vadeli sigorta priminin ilk ödendiği gündür.
Bu nedenle staj ve çıraklık sigortası EYT kapsamına girmez.

✅ 7. Kimleri Etkiliyor?

En çok etkilenenler:

• Meslek lisesi öğrencileri

• Sanayi sitelerinde çıraklık yapanlar

• 1986 – 2000 yılları arasında staj görenler

Bu kişilerin büyük çoğunluğu staj tarihlerinin emeklilik başlangıcı sayılacağını zannetmekte ancak yasal olarak bu mümkün değildir.

✅ 8. Çözüm Önerileri ve Beklentiler

Uzmanların beklentisi:

• Staj sürelerinin borçlanmaya açılması

• Emeklilik hesabına dahil edilmesi

• Doğum borçlanması kapsamının genişletilmesi

Şu anda resmi bir adım olmasa da kamuoyunda yoğun talep vardır.

Staj ve çıraklık sigortası, Türkiye’de milyonlarca kişiyi ilgilendiren bir konudur. Ancak mevcut mevzuata göre:

❌ Emekliliğe başlangıç sayılmaz
✅ Doğum borçlanmasında kullanılabilir
❌ EYT kapsamına dahil değildir
✅ Yasal düzenleme beklentisi devam etmektedir

Sigortalıların beklentilerini mevcut yasalar çerçevesinde şekillendirmesi önemlidir.